Aby wyprostować i wprowadzić zęby do łuku oraz prawidłowo ustawić szczęki względem żuchwy, stosuje się aparaty ortodontyczne. Jeżeli czeka Cię leczenie ortodontyczne, dowiedz się, jakie są rodzaje aparatów ortodontycznych i jak działa aparat zakładany na zęby. W jednym miejscu zebraliśmy odpowiedzi na pytania pacjentów.
Stałe i ruchome – rodzaje aparatów ortodontycznych
Aparaty ortodontyczne dzieli się na aparaty stałe i wyjmowane. Jak wskazują nazwy, aparaty ruchome można samodzielnie zakładać i zdejmować, co z kolei ułatwia utrzymanie higieny jamy ustnej. Stosuje się je głównie u młodszych pacjentów. Jest to podyktowane tym, że zgryz u dzieci wciąż się rozwija. Ruchome aparaty ortodontyczne mają też zastosowanie u dorosłych przy korygowaniu niewielkich wad zgryzu.
Stała aparaty ortodontyczne są zakładane i zdejmowane przez ortodontę. Ich zastosowanie pozwala wyeliminować poważne wady zgryzu u młodzieży i dorosłych, u których pojawiły się już wszystkie zęby. Każdy stały aparat ortodontyczny pozwala na precyzyjne przesunięcie zębów, co nie jest możliwe w przypadku ruchomych aparatów ortodontycznych. Efektem są prawidłowo ustawione w łuku zęby i naturalny, równy uśmiech.
Jak działa ruchomy aparat ortodontyczny?
Ruchomy aparat ortodontyczny jest zbudowany z akrylowej płytki i stalowego drutu. Źródłem siły są śruba i sprężyny zatopione w płytce, które są wykonane ze stali nierdzewnej o odpowiednich parametrach. Jak działa taki aparat? Kluczem jest śruba, którą można rozkręcać. Ta czynność powoduje, że aparat oddziałuje na zęby. Aby leczenie przy użyciu ruchomego aparatu przyniosło oczekiwane rezultaty, konieczne jest regularne korzystanie z niego.
W gabinetach ortodontycznych korzysta się również z aparatów czynnościowych. Ich działanie opiera się na wykorzystaniu sił wyzwalanych przez mięśnie twarzy. Kształtowanie, np. rozszerzanie łuku zębowego, odbywa się po kontakcie z zębami i wyrostkami zębodołowymi. To właśnie nagryzając na powierzchnię aparatu, pacjent reguluje siłę jego działania. Jeżeli będzie ona zbyt duża, zacznie on odczuwać dyskomfort.
Jak działa stały aparat ortodontyczny?
Standardowy, czyli stały aparat ortodontyczny, składa się z zamków i pierścieni, które są przyklejane do powierzchni zębów. Źródłem siły w tego typu aparatach jest sprężysty drut mocowany do zamków za pomocą ligatur. Dzięki wywieranemu naciskowi dochodzi do przemieszczania się zębów w obrębie kości. Jednocześnie do zmian dochodzi również w kości zębodołu. W miejscu, z którego ząb jest przesuwany, obserwuje się powolne nawarstwienia kości szczęki. Tam z kolei, gdzie ząb jest przesuwany, dochodzi do stopniowego zaniku tkanki kostnej.
Proces wprowadzania zębów do łuku jest długi. Pacjenci zakwalifikowani do leczenia przy użyciu stałego aparatu ortodontycznego muszą uzbroić się w cierpliwość – będą korzystać z aparatu przez co najmniej 2 lata. W przypadku stwierdzenia u pacjenta np. przodozgryzu czy tyłozgryzu konieczne będzie też zastosowanie dodatkowych, ruchomych elementów w postaci wyciągów ortodontycznych.
W odróżnieniu od aparatu ruchomego, stały aparat ortodontyczny pracuje przez 24 godziny na dobę. Pacjent nie ma możliwości jego usunięcia na czas jedzenia czy higieny jamy ustnej, a to z kolei korzystnie wpływa na efekty. Większa siła, z jaką oddziałuje na zęby aparat ortodontyczny, powoduje też, że można nim korygować nawet poważne wady zgryzu.
Działanie aparatu ortodontycznego a wizyty kontrolne
Jeżeli ortodonta zdecydował o korygowaniu wad zgryzu przy użyciu stałego aparatu ortodontycznego, to co 4-6 tygodni konieczne będą wizyty kontrolne. Ich celem jest sprawdzenie postępów w oparciu o wykonane modele diagnostyczno-kontrolne i – jeżeli to konieczne – zmodyfikowanie ustawień aparatu.
Wizyty kontrolne muszą odbywać również pacjenci zakwalifikowani do leczenia przy użyciu ruchomego aparatu ortodontycznego. Wizyty te odbywają się jednak rzadziej, bo co 8-10 tygodni. Na każdej wizycie lekarz sprawdza stan zębów i dziąseł, a także obserwuje rozwój zgryzu. Dzięki temu ma możliwość zareagować, gdy dochodzi do niepożądanych zmian.
Ponieważ działanie aparatu ortodontycznego należy systematycznie kontrolować, pacjenci nie mogą zapomnieć o wizytach kontrolnych. W przeciwnym razie działanie aparat ortodontyczny może działać nieprawidłowo – mogą pojawić się np. awarie, których pacjent nie zauważy. To z kolei wydłuży leczenie ortodontyczne o kolejne tygodnie lub nawet miesiące.
Dowiedz się więcej na temat leczenia ortodontycznego: